شنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۵۷
ندای هیرمند گزارش می دهد:
پیشینه جشن شب یلدا و رسم و رسوم آن در سیستان
یلدا کلمه ای است سرایانی،که به معنی تولد است وآن را برای ولادت خورشيدی بکارمی برند.
شب یلدا
به گزارش ندای هیرمند ؛ بی شک با شندیدن نام شب یلدا ناخوداگاه یاده مهمانی رفتن و شکستن تخمه و خوردن هندوانه خواهیم افتاد، یلدا سنتی که هزاران سال ایرانیان به جای نهاده اند.
یلدا کلمه ای است سرایانی،که به معنی تولد است وآن را برای ولادت خورشيدی بکارمی برند،درازترین شب سال انتظاری طولانی می طلببد تا منتظر طلوع خورشید بود.
اینکه درسیستان دراین ایام وشب ها چگونه می گذشته است خود با نام یلدا متفاوت است درایران باستان و سرزمین پهناور آمدن زمستان به ماه و فصلی که امروز در تقویم داریم بستگی نداشته است تقسیم بندی ماههای سرد زمستان درسیستان به گونه است که عملا 15 آذرماه آغاز ماهِ چله بزرگ (چَلهِ كَلو) است وآن 40روز ادامه دارد.
بعد از آن چِله کوچک (چَلَه خْوُرد) که مدت آن 20روز است،این رو یلدای ما همان آغاز نیمه آذر است زیرا سر آغاز رسیدن سرما در این نقطه جغرافیایی است.
دامداران ،صیادان وهمچنین کشاورزان این زمان رادرتقویم کاری خود بیشتر ازهرکسی دارند حتی رصد ستاره ها درآسمان و چرخش افلاک صوری همه نشان هایی از رسیدن فصل سرماست.
اما مراسم این شب ها شاید تفاوت هایی با دیگر نقاط داشته باشد اینجا از پسته خندان ویا تخمه ژاپنی خبری نبوده است اینجاصدای غزل خوانی ابیات حافظ درکنار کرسی و دانه کردن انار خندان مرسوم نبوده است،اینجا سفره رابه نان ونونی مي آراستند که به آن چنگالی می گفتند وا ز بهترین آرد محصول همان سال کشاورز بدست می آمد،چنگالی،آردی مرغوب وروغنی لذیذ تهیه می شد و با شکر مخلوط وصرف می شد.
رضا بارانی رئیس میراث فرهنگی شهرستان هیرمند در خصوص برگزاری مراسم شب یلدا در سیستان گفت:هندوانه شب های سرد زمستان یا همان شب یلدا،بازمانده اي از هندوانه تابستان بود که مرد سيستان از نوع مرغوبش را در زير کاه دراتاقی بسته وتاريك نگهداری ميكرد تا در شب چله استفاده كند .
وی افزود:بجای آجیل های امروزي ، گندم بریان مادر بهمراه شیرنَک وچَوَلی، قليفي ،كماچ ،تَجگی،طیفی،خرمالندو سر سفره خودنمایی می کرد،حتی تخمه شب های سرد زمستان،تخمه ناب هندوانه سیستانی بود.
بارانی تصریح کرد:این شب نشینی ها بهانه ایی برای دور هم جمع شدن و شعر خوانی بود،رستم وسهراب هم برسرسفره می آمدند و نقش آفرینی می کردند و پدران خوش صدای منازل آنچه رافردوسی گفته بود تحت عنوان (شاه نُومَه خواني ) برای اهل منزل بازگو می کردند و می خواندند.
رئیس میراث فرهنگی هیرمند ضمن اشاره به تمدن کهن سیستان گفت: سیستان خود یک تمدن است،تمدنی با الویت هایی که به گفته تاریخ در چندین مقام شایسته اولی است یلدا بهانه است برای عقده گشایی ما از آنچه از دست داده ایم.
اینکه درسیستان دراین ایام وشب ها چگونه می گذشته است خود با نام یلدا متفاوت است درایران باستان و سرزمین پهناور آمدن زمستان به ماه و فصلی که امروز در تقویم داریم بستگی نداشته است تقسیم بندی ماههای سرد زمستان درسیستان به گونه است که عملا 15 آذرماه آغاز ماهِ چله بزرگ (چَلهِ كَلو) است وآن 40روز ادامه دارد.
بعد از آن چِله کوچک (چَلَه خْوُرد) که مدت آن 20روز است،این رو یلدای ما همان آغاز نیمه آذر است زیرا سر آغاز رسیدن سرما در این نقطه جغرافیایی است.
دامداران ،صیادان وهمچنین کشاورزان این زمان رادرتقویم کاری خود بیشتر ازهرکسی دارند حتی رصد ستاره ها درآسمان و چرخش افلاک صوری همه نشان هایی از رسیدن فصل سرماست.
اما مراسم این شب ها شاید تفاوت هایی با دیگر نقاط داشته باشد اینجا از پسته خندان ویا تخمه ژاپنی خبری نبوده است اینجاصدای غزل خوانی ابیات حافظ درکنار کرسی و دانه کردن انار خندان مرسوم نبوده است،اینجا سفره رابه نان ونونی مي آراستند که به آن چنگالی می گفتند وا ز بهترین آرد محصول همان سال کشاورز بدست می آمد،چنگالی،آردی مرغوب وروغنی لذیذ تهیه می شد و با شکر مخلوط وصرف می شد.
رضا بارانی رئیس میراث فرهنگی شهرستان هیرمند در خصوص برگزاری مراسم شب یلدا در سیستان گفت:هندوانه شب های سرد زمستان یا همان شب یلدا،بازمانده اي از هندوانه تابستان بود که مرد سيستان از نوع مرغوبش را در زير کاه دراتاقی بسته وتاريك نگهداری ميكرد تا در شب چله استفاده كند .
وی افزود:بجای آجیل های امروزي ، گندم بریان مادر بهمراه شیرنَک وچَوَلی، قليفي ،كماچ ،تَجگی،طیفی،خرمالندو سر سفره خودنمایی می کرد،حتی تخمه شب های سرد زمستان،تخمه ناب هندوانه سیستانی بود.
بارانی تصریح کرد:این شب نشینی ها بهانه ایی برای دور هم جمع شدن و شعر خوانی بود،رستم وسهراب هم برسرسفره می آمدند و نقش آفرینی می کردند و پدران خوش صدای منازل آنچه رافردوسی گفته بود تحت عنوان (شاه نُومَه خواني ) برای اهل منزل بازگو می کردند و می خواندند.
رئیس میراث فرهنگی هیرمند ضمن اشاره به تمدن کهن سیستان گفت: سیستان خود یک تمدن است،تمدنی با الویت هایی که به گفته تاریخ در چندین مقام شایسته اولی است یلدا بهانه است برای عقده گشایی ما از آنچه از دست داده ایم.
کد مطلب: 422491
